Dernek nasıl kurulur?
Türkiye’de dernek kuruluşu yapmak için aşağıdaki adımları izlemeniz gerekmektedir:
1. Dernek Kurma Amacını Belirleme: Derneğin amacını belirlemek ve bu amaca uygun bir isim seçmek önemlidir. Amacınızı belirlerken, hangi konuda faaliyet göstermek istediğinizi net bir şekilde ifade etmelisiniz.
2. Dernek Tüzüğü Hazırlama: Dernek tüzüğü, derneğin amaçlarını, faaliyetlerini, yönetim şeklini ve diğer detayları içeren bir belgedir. Tüzüğü hazırlarken, Türk Medeni Kanunu’nun derneklerle ilgili hükümlerine uygun olmasına dikkat etmelisiniz.
3. Dernek İçin Gerekli Belgeleri Hazırlama: Dernek kurmak için gerekli belgeleri hazırlamanız gerekmektedir. Bu belgeler arasında dernek tüzüğü, kurucu üyelerin kimlik fotokopileri, dernek merkezi için kira sözleşmesi veya tapu fotokopisi gibi evraklar bulunmaktadır.
4. Noter Onayı: Dernek tüzüğünü noter onaylatmanız gerekmektedir. Noter, tüzüğün hukuki geçerliliğini kontrol edecek ve onaylayacaktır.
5. Dernek Sicil Kaydı: Dernek tüzüğü ve diğer belgelerle birlikte, dernek sicil kaydı için başvuruda bulunmanız gerekmektedir. Bu başvuruyu, derneğin merkezinin bulunduğu ilin valilik veya kaymakamlık makamlarına yapmanız gerekmektedir.
6. Vergi Dairesine Başvuru: Dernek kuruluşu tamamlandıktan sonra, derneğin vergi mükellefiyetini yerine getirmek için vergi dairesine başvuruda bulunmanız gerekmektedir. Vergi dairesi, derneğin vergi kaydını yapacak ve gerekli vergi beyannamelerini düzenlemenizi sağlayacaktır.
Hukuki sürecin etkin yönetilmesi, doğru stratejilerin belirlenmesi, güvenilir bir işbirliği ile dernek kurma sürecinizi en iyi şekilde yönetilebilmesi için hukuki ihtiyaçlarınızı anlayan ve ilgili alanda uzmanlaşmış bir avukat ile süreci takip etmenizi önemle tavsiye ederiz.
Derneği kimler kurabilir?
Türkiye’de dernek kurma hakkı, herkesin sahip olduğu bir haktır. Dernek kurmak isteyen herkes, belirli şartları yerine getirerek dernek kurabilir. Dernek kurma hakkı, Türk Medeni Kanunu’nda ve Dernekler Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Genel olarak, aşağıdaki kişiler veya gruplar dernek kurabilir:
1. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, dernek kurma hakkına sahiptir. Türk vatandaşı olmanız, dernek kurma sürecine başlayabilmeniz için yeterlidir.
2. Yabancı uyruklu kişiler: Yabancı uyruklu kişiler de Türkiye’de dernek kurabilir. Ancak, yabancı uyruklu kişilerin dernek kurma sürecinde bazı ek belgeler ve izinler talep edilebilir.
3. Hukuki kişiler: Hukuki kişilik sahibi olan kurumlar, şirketler, vakıflar, dernekler veya diğer tüzel kişilikler de dernek kurabilir. Bu durumda, hukuki kişiliği olan kurumun temsilcileri tarafından dernek kurma süreci yürütülür.
Dernek kurma süreci, dernek tüzüğünün hazırlanması, noter onayı, dernek sicil kaydı gibi adımları içerir. Dernek kurma sürecinde, ilgili dernekler mevzuatına uygun olarak hareket etmek ve gerekli belgeleri sağlamak önemlidir.Dernek kurma süreci ve şartları, Türk Medeni Kanunu ve Dernekler Kanunu’nda belirtilen kurallara göre değişebilir.
Derneklerin tüzel kişiliği var mıdır?
Evet, Türkiye’de dernekler tüzel kişiliğe sahiptir. Türk Medeni Kanunu’na göre, dernekler tüzel kişilik kazanarak hukuki bir varlık haline gelirler. Dernekler, kendi adına mal edinebilir, sözleşme yapabilir, dava açabilir ve dava edilebilirler. Ayrıca, derneklerin yönetim organları ve üyeleri de tüzel kişiliklerini kullanabilirler. Derneklerin tüzel kişiliği, dernek tüzüğünün noter onayı ve dernek sicil kaydının yapılmasıyla resmiyet kazanır. Bu sayede dernekler, faaliyetlerini yasal bir şekilde sürdürebilir ve haklarını koruyabilirler.
Derneğin kuruluşu
Dernek kuruluşu Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 33. maddesinde düzenlenmiştir.
A. Dernek kurma hürriyeti
Madde 33 – (Değişik: 3/10/2001-4709/12 md.)
Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir.
Hiç kimse bir derneğe üye olmaya ve dernekte üye kalmaya zorlanamaz.
Dernek kurma hürriyeti ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hürriyetlerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.
Dernek kurma hürriyetinin kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir.
Dernekler, kanunun öngördüğü hallerde hâkim kararıyla kapatılabilir veya faaliyetten alıkonulabilir. Ancak, millî güvenliğin, kamu düzeninin, suç işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın gerektirdiği hallerde gecikmede sakınca varsa, kanunla bir merci, derneği faaliyetten men ile yetkilendirilebilir.
Bu merciin kararı, yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, bu idarî karar kendiliğinden yürürlükten kalkar.
Birinci fıkra hükmü, Silahlı Kuvvetler ve kolluk kuvvetleri mensuplarına ve görevlerinin gerektirdiği ölçüde Devlet memurlarına kanunla sınırlamalar getirilmesine engel değildir.
Bu madde hükümleri vakıflarla ilgili olarak da uygulanır.
Dernek kuruluş aşamaları aşağıdaki adımları içerir:
1. Amaç ve İsim Belirleme: Dernek kurucuları, derneğin amacını belirler ve derneğin ismini seçer. Amacın belirlenmesi, derneğin ne tür faaliyetlerde bulunacağını ve hangi amaçları gerçekleştirmeyi hedeflediğini ifade eder.
2. Kurucuların Belirlenmesi: Dernek kurucuları, derneği kurmak ve yönetmek için bir araya gelen kişilerdir. Kurucular, dernek tüzüğünü hazırlar, dernek için gerekli belgeleri düzenler ve derneğin kuruluş sürecini yönetir.
3. Tüzük Hazırlama: Dernek tüzüğü, derneğin kuruluş amacını, çalışma prensiplerini, yönetim yapısını, üyelik haklarını ve sorumluluklarını, toplantı ve karar alma süreçlerini, mali yönetimini ve diğer önemli kurallarını belirleyen yazılı bir belgedir. Dernek tüzüğü, dernek kurucuları tarafından hazırlanır ve noter onayı ile resmiyet kazanır.
4. Dernek Adresi ve İletişim Bilgileri: Dernek kurucuları, derneğin resmi adresini ve iletişim bilgilerini belirler. Bu bilgiler, derneğin resmi yazışmalarının yapılacağı adresi ve derneğe ulaşılacak iletişim kanallarını içerir.
5. Dernek Kuruluş Toplantısı: Dernek kurucuları, dernek kuruluş toplantısını düzenler. Kuruluş toplantısı, dernek tüzüğünün onaylanması, dernek yönetim kurulunun seçimi ve diğer önemli kararların alınması için yapılır. Kuruluş toplantısında dernek tüzüğüne uygun olarak kararlar alınır ve dernek yönetimi şekillenir.
6. Noter Onayı: Dernek tüzüğü ve kuruluş toplantısında alınan kararlar, noter tarafından onaylanır. Noter onayı, derneğin resmi olarak kurulduğunu ve tüzüğün geçerli olduğunu gösterir.
7. İlgili Makamlara Başvuru: Dernek kurucuları, derneğin kuruluşunu resmileştirmek için ilgili makamlara başvurur. Bu başvurular, derneğin kaydının yapılması, vergi numarasının alınması ve diğer resmi işlemlerin gerçekleştirilmesini içerir.
8. Dernek Faaliyetlerinin Başlatılması: Dernek kuruluşu tamamlandıktan sonra, dernek faaliyetlerine başlanır. Dernek, amacına uygun olarak projeler düzenler, etkinlikler yapar, üyelerini kabul eder ve dernek faaliyetlerini sürdürür.Dernek kuruluş aşamaları, dernek tüzüğüne ve ilgili yasal düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirilir. Kurucular, derneğin kuruluş sürecini yönetir ve derneğin resmi olarak kurulmasını sağlar.
Dernek tüzüğü
Dernek tüzüğü, bir derneğin kuruluş amacını, çalışma prensiplerini, yönetim yapısını, üyelik haklarını ve sorumluluklarını, toplantı ve karar alma süreçlerini, mali yönetimini ve diğer önemli kurallarını belirleyen yazılı bir belgedir. Dernek tüzüğü, derneğin temel işleyişini düzenleyen ve dernek üyelerinin haklarını ve sorumluluklarını koruyan bir kılavuz niteliğindedir.
Dernek tüzüğü, dernek kurucuları tarafından hazırlanır ve noter onayı ile resmiyet kazanır. Tüzük, derneğin kuruluş amacını açıkça belirtir ve derneğin faaliyetlerinin bu amaca uygun olarak yürütülmesini sağlar. Ayrıca, tüzük derneğin yönetim yapısını ve organlarını tanımlar, yönetim kurulu üyelerinin seçim ve görev sürelerini belirler.
Dernek tüzüğü, dernek üyelerinin haklarını ve sorumluluklarını da düzenler. Üyelik koşulları, üyelerin hak ve sorumlulukları, üyelerin genel kurul toplantılarına katılımı ve oy kullanma hakkı gibi konular tüzükte yer alır. Tüzük ayrıca, derneğin mali yönetimini ve gelir-gider dengesini düzenler, denetleme kurulunun görevlerini belirler.Dernek tüzüğü, derneğin iç işleyişini düzenleyen ve üyelerin haklarını koruyan bir belgedir. Tüzük, derneğin kuruluş aşamasında hazırlanır ve noter onayı ile resmiyet kazanır. Dernek tüzüğü, dernek üyeleri ve dernek yönetimi arasında bir sözleşme niteliği taşır ve derneğin faaliyetlerinin düzenli ve şeffaf bir şekilde yürütülmesini sağlar.
Dernek üyeliği nasıl olunur?
Dernek üyeliği, bir derneğe katılmak ve dernek faaliyetlerine aktif olarak katılmak isteyen kişilerin yapması gereken bir süreçtir. Dernek üyeliği için genellikle belirli şartlar ve prosedürler vardır. İşte genel olarak dernek üyeliği süreci:
1. Başvuru: Dernek üyeliği için dernek tarafından belirlenen başvuru formunu doldurmanız gerekmektedir. Başvuru formunda kişisel bilgilerinizi, iletişim bilgilerinizi ve derneğe katılma nedeninizi belirtmeniz istenebilir.
2. Üyelik Koşullarını Karşılamak: Dernek tüzüğünde belirtilen üyelik koşullarını karşılamalısınız. Bu koşullar genellikle yaş sınırlaması, belirli bir mesleki veya ilgili alanda çalışma veya ilgili bir eğitim geçmişi gibi kriterleri içerebilir.
3. Üyelik Başvurusunun Değerlendirilmesi: Dernek yönetimi veya üyelik komitesi, başvurunuzu değerlendirir. Başvurunuzun kabul edilmesi veya reddedilmesi kararı bu aşamada verilir. Dernek tüzüğünde belirtilen süre içinde başvurunuzun sonucunu öğrenirsiniz.
4. Üyelik Aidatı: Dernek üyeliği genellikle bir üyelik aidatı ödemesini gerektirir. Aidat miktarı ve ödeme şekli dernek tüzüğünde belirtilir. Üyelik aidatını ödeyerek dernek üyeliğinizi tamamlarsınız.
5. Üyelik Kartı veya Belgeler: Üyeliğiniz kabul edildiğinde, dernek tarafından size bir üyelik kartı veya üyelik belgesi verilebilir. Bu belge, dernek üyesi olduğunuzu ve dernek faaliyetlerine katılma hakkınızı gösterir.
6. Dernek Faaliyetlerine Katılma: Üyeliğiniz tamamlandıktan sonra, dernek faaliyetlerine aktif olarak katılabilirsiniz. Dernek toplantılarına, etkinliklerine ve projelerine katılabilir, dernek çalışmalarına gönüllü olarak destek verebilirsiniz.Dernek üyeliği süreci, dernek tüzüğüne ve ilgili yasal düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirilir. Her derneğin üyelik süreci ve koşulları farklı olabilir, bu nedenle derneğin tüzüğünü incelemeniz ve dernek yönetimi ile iletişime geçmeniz önemlidir.
Dernek üyeliği nasıl sona erer?
Dernek üyeliği, çeşitli sebeplerle sona erebilir. İşte dernek üyeliğinin sona erme durumları:
1. İstifa: Bir dernek üyesi, istediği zaman dernek üyeliğinden istifa edebilir. İstifa etmek isteyen üye, dernek yönetimine yazılı olarak istifa dilekçesi sunmalıdır. İstifa dilekçesi genellikle üyenin adını, üyelik numarasını ve istifa tarihini içermelidir. İstifa dilekçesi dernek yönetimi tarafından kabul edildikten sonra üyelik sona erer.
2. Üyelik Süresinin Dolması: Dernek tüzüğünde belirtilen bir üyelik süresi varsa, üyelik bu sürenin sonunda otomatik olarak sona erer. Üyelik süresi dolan üye, dernek yönetimine yeniden üyelik başvurusu yapabilir.
3. Çıkarma veya Disiplin Cezası: Dernek tüzüğünde belirtilen hükümlere aykırı davranışlarda bulunan bir üye, dernek yönetimi tarafından çıkarılabilir veya disiplin cezası alabilir. Bu durumda, dernek yönetimi üyeliği sona erdirmek veya disiplin cezası uygulamak için gerekli prosedürleri izler.
4. Ölüm: Bir dernek üyesinin ölümü durumunda, üyelik otomatik olarak sona erer.
5. Derneğin Feshi: Dernek, belirli bir sebep veya süreç sonucunda feshedilebilir. Dernek feshedildiğinde, üyelikler de otomatik olarak sona erer.Dernek üyeliğinin sona erme durumları, dernek tüzüğünde belirtilen kurallara ve ilgili yasal düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirilir. Her derneğin üyelik sona erme süreci ve prosedürleri farklı olabilir, bu nedenle dernek tüzüğünü incelemeniz ve dernek yönetimi ile iletişime geçmeniz önemlidir.
Dernek üyerlerinin hangi hak ve yükümlülükleri vardır?
Dernek üyelerinin belirli hakları ve yükümlülükleri vardır. Bu haklar ve yükümlülükler, dernek tüzüğünde belirtilen kurallara ve ilgili yasal düzenlemelere göre düzenlenir. İşte dernek üyelerinin genel olarak sahip olduğu haklar ve yükümlülükler:
Haklar:
1. Katılım Hakkı: Dernek üyeleri, dernek faaliyetlerine katılma hakkına sahiptir. Dernek toplantılarına katılabilir, oy kullanabilir ve dernek etkinliklerine aktif olarak katılabilirler.
2. Bilgi Edinme Hakkı: Dernek üyeleri, dernek faaliyetleri, kararları ve mali durumu hakkında bilgi edinme hakkına sahiptir. Dernek yönetimi, üyelere düzenli olarak bilgi vermekle yükümlüdür.
3. Seçme ve Seçilme Hakkı: Dernek üyeleri, dernek yönetimine veya diğer organlara seçilmek veya seçim yapmak için oy kullanma hakkına sahiptir. Dernek tüzüğünde belirtilen koşulları sağlayan üyeler, dernek yönetimine aday olabilir veya oy kullanabilirler.
4. İtiraz Hakkı: Dernek üyeleri, dernek yönetimi veya diğer üyelerin kararlarına itiraz etme hakkına sahiptir. İtirazlar, dernek tüzüğünde belirtilen prosedürlere göre değerlendirilir.
Yükümlülükler:
1. Aidat Ödeme: Dernek üyeleri, belirli bir üyelik aidatını düzenli olarak ödemekle yükümlüdür. Üyelik aidatı, dernek tüzüğünde belirtilen miktar ve ödeme şekline göre ödenir.
2. Tüzüğe Uyma: Dernek üyeleri, dernek tüzüğünde belirtilen kurallara uymakla yükümlüdür. Tüzükte yer alan hükümlere ve dernek kararlarına uymak, üyelerin sorumluluğundadır.
3. Dernek Faaliyetlerine Katılma: Dernek üyeleri, dernek faaliyetlerine aktif olarak katılmak ve dernek amaçları doğrultusunda çalışmalara destek vermekle yükümlüdür.
4. Dernek Organlarına Katılma: Dernek üyeleri, dernek organlarında görev almak veya bu organlara katılmak için gerekli çabayı göstermekle yükümlüdür.
Derneğin organları
Genel kurul
Derneğin genel kurulu, derneğin en üst karar organıdır. Genel kurul, dernek üyelerinin belirli aralıklarla bir araya gelerek, dernek yönetimi ve faaliyetleri hakkında kararlar almasını sağlar. Genel kurul, dernek tüzüğünde belirtilen kurallara göre toplanır ve işler.
Genel kurulun temel işlevleri şunlardır:
1. Yönetim Organlarının Seçimi: Genel kurul, dernek yönetim kurulu ve diğer yönetim organlarının seçimini yapar. Üyeler, genel kurulda oy kullanarak dernek yönetimine aday olabilir veya adayları seçebilir.
2. Karar Alma: Genel kurul, dernek faaliyetleri, projeleri, bütçe, üyelik aidatı gibi konularda kararlar alır. Üyeler, genel kurulda oy kullanarak dernek ile ilgili önemli kararları birlikte alır.
3. Tüzük Değişikliği: Genel kurul, dernek tüzüğünde değişiklik yapma yetkisine sahiptir. Üyeler, genel kurulda oy kullanarak tüzük değişikliklerini onaylar veya reddeder.
4. Denetim: Genel kurul, dernek yönetimi ve faaliyetlerini denetler. Üyeler, genel kurulda dernek yönetimine ilişkin raporları inceleyebilir ve denetim yapabilir.
Genel kurulun toplanma sıklığı, dernek tüzüğünde belirtilen kurallara göre belirlenir. Genellikle yılda bir kez veya belirli bir dönemde toplanır. Genel kurul toplantıları, dernek üyelerine duyurulur ve katılım için gerekli bilgiler paylaşılır.Derneğin genel kurulu, dernek üyelerinin demokratik bir şekilde katılım sağladığı ve kararlar aldığı önemli bir organdır. Genel kurul toplantıları, derneğin yönetimine ve faaliyetlerine katkıda bulunmak için üyelerin aktif olarak katılması gereken önemli bir platformdur.
Genel kurur kararlarına itiraz
Genel kurul kararlarına itiraz etmek için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
1. Dernek Tüzüğünü İnceleyin: Dernek tüzüğünde, genel kurul kararlarına itiraz etmek için hangi prosedürlerin izlenmesi gerektiği belirtilmiştir. Tüzüğü dikkatlice okuyarak, itiraz süreci hakkında bilgi edinin.
2. İtiraz Süresini Takip Edin: Genel kurul kararlarına itiraz etmek için belirli bir süre içinde itirazda bulunmanız gerekebilir. Dernek tüzüğünde bu süre belirtilmiştir. İtiraz süresini takip edin ve belirtilen süre içinde itirazınızı yapın.
3. Yazılı İtiraz Dilekçesi Hazırlayın: İtirazınızı belirtmek için dernek yönetimine yazılı bir itiraz dilekçesi hazırlayın. Dilekçede, hangi karara itiraz ettiğinizi, gerekçelerinizi ve taleplerinizi açıkça belirtin. Dilekçenizi imzalayın ve gerekli belgeleri ekleyin.
4. İtiraz Dilekçesini Dernek Yönetimine Sunun: Hazırladığınız itiraz dilekçesini dernek yönetimine sunun. Dilekçenizi dernek yönetimine elden teslim edebilir veya posta yoluyla gönderebilirsiniz. Teslim tarihini ve yöntemini belgeleyerek, itirazınızın zamanında yapıldığından emin olun.
5. İtirazın Değerlendirilmesini Bekleyin: Dernek yönetimi, itiraz dilekçenizi alır ve incelemeye başlar. İtirazınızı değerlendirir, gerekli araştırmaları yapar ve kararını verir. İtirazınızın sonucunu dernek yönetiminden talep edebilirsiniz.
6. Gerekirse İç Hukuk Yollarına Başvurun: Eğer dernek yönetimi itirazınızı kabul etmez veya itirazınızın sonucundan memnun değilseniz, dernek tüzüğünde belirtilen hukuk yollarına başvurabilirsiniz. Bu genellikle bir üst kurula veya hakem heyetine başvurmayı içerebilir.İtiraz süreci ve prosedürleri, her derneğin tüzüğüne göre değişebilir. Ayrıca Genel kurur kararının kaldırılması adına Dernek Genel merkezinin bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemelerine dava yolu ile başvuru imkanınız bulunmaktadır. Bu nedenle dernek tüzüğünü dikkatlice incelemeniz ve itiraz süreci hakkında dernek yönetimiyle iletişime geçmeniz önemlidir.
Yönetim kurulu
Dernekte yönetim kurulu, derneğin yönetiminden sorumlu olan organıdır. Yönetim kurulu, derneğin faaliyetlerini yönetir, kararlar alır ve dernek üyelerini temsil eder. İşte yönetim kurulunun genel olarak sahip olduğu görevler:
1. Dernek Yönetimi: Yönetim kurulu, derneğin günlük işlerini yönetir ve dernek faaliyetlerini planlar. Derneğin amacına uygun olarak projeler geliştirir ve bu projelerin uygulanmasını sağlar.
2. Karar Alma: Yönetim kurulu, dernek faaliyetleri, bütçe, üyelik aidatı gibi konularda kararlar alır. Bu kararlar derneğin amaçlarına ve tüzüğüne uygun olmalıdır.
3. Temsil Yetkisi: Yönetim kurulu, derneği temsil etme yetkisine sahiptir. Diğer kurumlarla ilişkileri yürütür, anlaşmalar yapar ve derneği dışarıya temsil eder.
4. Üyeleri Yönlendirme: Yönetim kurulu, dernek üyelerini yönlendirir ve onlara rehberlik eder. Üyelerin dernek faaliyetlerine aktif katılımını teşvik eder ve üyelerin görüş ve önerilerini dikkate alır.
5. Finansal Yönetim: Yönetim kurulu, derneğin mali yönetiminden sorumludur. Bütçeyi hazırlar, gelir ve giderleri denetler ve dernek kaynaklarını etkin bir şekilde kullanır.
6. Toplantı Düzenleme: Yönetim kurulu, dernek toplantılarını düzenler ve yönetir. Genel kurul toplantılarını organize eder ve dernek üyelerinin katılımını sağlar.
7. İç İletişim: Yönetim kurulu, dernek üyeleri arasındaki iletişimi sağlar. Üyelere düzenli olarak bilgi verir, soruları yanıtlar ve üyelerin görüşlerini alır.
8. Dernek Tüzüğüne Uyma: Yönetim kurulu, dernek tüzüğündeki hükümlere uymakla yükümlüdür. Tüzükte belirtilen kurallara ve prosedürlere göre hareket eder ve derneğin yasal düzenlemelere uygun olarak faaliyet göstermesini sağlar.
Denetim kurulu
Denetim kurulu, dernekte mali ve idari denetimi gerçekleştiren ve dernek yönetimini denetleyen bir organdır. Denetim kurulu, dernek üyeleri tarafından seçilen bağımsız kişilerden oluşur ve derneğin finansal işlemlerini, kaynaklarını ve faaliyetlerini denetler. İşte denetim kurulunun genel olarak sahip olduğu görevler:
1. Finansal Denetim: Denetim kurulu, derneğin mali işlemlerini denetler. Gelir ve giderleri kontrol eder, hesapları inceler ve finansal kaynakların doğru ve etkin bir şekilde kullanıldığından emin olur. Ayrıca, dernek bütçesini ve mali raporları değerlendirir.
2. İdari Denetim: Denetim kurulu, dernek yönetiminin idari işleyişini denetler. Yönetim kurulu kararlarının dernek tüzüğüne uygun olduğunu kontrol eder, dernek faaliyetlerindeki prosedürleri gözden geçirir ve dernek yönetiminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlar.
3. Raporlama: Denetim kurulu, denetim sonuçlarını dernek yönetimine raporlar. Denetim raporunda, derneğin mali durumu, faaliyetleri ve yönetimin performansı hakkında detaylı bilgiler yer alır. Rapor, genel kurula sunulur ve üyelerin bilgilendirilmesini sağlar.
4. Risk Değerlendirmesi: Denetim kurulu, derneğin faaliyetlerini ve yönetimini değerlendirerek potansiyel riskleri tespit eder. Finansal riskler, hukuki riskler veya itibar riskleri gibi çeşitli alanlarda risklerin belirlenmesi ve yönetimi konusunda önerilerde bulunur.
5. İç Kontrol Sistemi: Denetim kurulu, dernek içinde etkin bir iç kontrol sisteminin oluşturulmasını sağlar. İç kontrol sistemi, derneğin faaliyetlerinin düzenli, şeffaf ve hesap verebilir bir şekilde yürütülmesini sağlar. Bu sistem, mali riskleri azaltır, kaynakların etkin kullanımını sağlar ve derneğin amaçlarına uygun olarak çalışmasını destekler.
ÖZEL DERNEKLER
Kamuya yararlı dernekler
Dernekler Kanunu
Kamu yararına çalışan dernekler (1)
MADDE 27 — Kamu yararına çalışan dernekler, ilgili bakanlıkların ve Maliye Bakanlığının görüşü üzerine, İçişleri
Bakanlığının teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla tespit edilir. Bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılabilmesi
için, en az bir yıldan beri faaliyette bulunması ve derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek üzere giriştiği faaliyetlerin
topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte ve ölçüde olması şarttır.
Kamu yararına çalışan dernek statüsünün kazanılması, kaybedilmesi ve gerekli belgeler ile diğer esas ve usuller
yönetmelikte düzenlenir.
Kamu yararına çalışan dernekler en az iki yılda bir denetlenir. Yapılan denetimler sonucunda düzenlenen raporlar
üzerine, kamu yararına çalışan derneklerin organlarında görev alan üyeler veya ilgili personel, hapis cezası verilmesini
gerektiren suçların işlendiğinin tespit edilmesi halinde, geçici bir tedbir olarak İçişleri Bakanınca görevden uzaklaştırılabilir.
(Mülga üçüncü cümle: 8/6/2006-5519/1 md.) (…) (1)
(Ek fıkra: 8/6/2006-5519/1 md.) Dernek merkezinin bulunduğu ilin valisi, görevden uzaklaştırılma kararının
derneğe bildirilmesiyle eş zamanlı olarak, görevden uzaklaştırılan organların yerlerine; Türk Medenî Kanunu hükümlerine
göre dernek merkezinin bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesinden kayyım atanmasını ister. Mahkeme bir hafta içinde,
öncelikle dernek üyeleri arasından görevden uzaklaştırılanların sayısı kadar kayyım atanmasına karar verir ve bu kararda
kayyımın görev ve yetkileri ile dernek tarafından kayyıma verilecek ücret de belirtilir.
Kayyımın görevi dava sonucu verilen
hüküm kesinleşinceye kadar devam eder. Çeşitli nedenlerle boşalan bu kayyımların yerine, aynı usûlle yeni kayyım atanır.
Kamu yararına çalıştıklarına karar verilen dernekler, denetimler sonunda bu niteliklerini kaybettikleri tespit edilirse,
birinci fıkrada öngörülen usulle haklarında alınan kamu yararına çalışan derneklerden sayılma kararı kaldırılır.
Türkiye Kızılay Derneği ve Türk Hava Kurumunun tüzüklerini onaylamaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Kamu yararına çalışan derneklerin mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç işlemiş gibi cezalandırılır.
Türkiye’de kamuya yararlı dernek, Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen kriterleri sağlayarak kurulan ve kamu yararına hizmet veren bir dernek türüdür. Kamuya yararlı dernekler, toplumun genel çıkarlarını gözeterek sosyal, kültürel, eğitimsel veya çevresel alanda projeler yürüten ve hizmetler sunan derneklerdir. bununla beraber belirtmek gerekirse, 02.07.2018 tarihli ve 703 sayılı KHK’nın 19. maddesi ile yapılan değişiklikle kamu yararına çalışan dernekler, Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilmektedir.
Kamuya yararlı dernek statüsüne sahip olmak için derneklerin belirli şartları yerine getirmesi gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:
1. Dernek Tüzüğü: Kamuya yararlı derneklerin dernek tüzüğünde, derneğin amacı, faaliyetleri, yönetim yapısı ve diğer önemli kurallar belirtilmelidir. Dernek tüzüğü, Türk Medeni Kanunu’na ve ilgili yasal düzenlemelere uygun olmalıdır.
2. Genel Kurul Kararı: Kamuya yararlı dernek statüsüne sahip olmak için genel kurul kararı alınması gerekmektedir. Genel kurul, dernek üyelerinin katıldığı ve kararların alındığı bir toplantıdır. Kamuya yararlı dernek statüsü, genel kurul kararıyla alınır.
3. Yararlı Faaliyetler: Kamuya yararlı dernekler, toplumun genel çıkarlarını gözeterek faaliyetlerde bulunmalıdır. Bu faaliyetler, sosyal yardım projeleri, eğitim programları, kültürel etkinlikler, çevre koruma çalışmaları gibi alanlarda olabilir.
4. İnceleme ve Onay: Kamuya yararlı dernek statüsü için başvuruda bulunan dernekler, ilgili merciler tarafından incelenir ve değerlendirilir. Başvurunun uygun bulunması durumunda dernek, kamuya yararlı dernek statüsü kazanır.Kamuya yararlı dernek statüsüne sahip olan dernekler, vergi avantajlarından ve bazı hibe ve desteklerden yararlanma imkanına sahip olurlar. Ayrıca, toplumda saygın bir konuma sahip olurlar ve kamu yararına hizmet etme sorumluluğu taşırlar.
Federasyon ve Konfederasyon
Derneklerde federasyon ve konfederasyon, farklı derneklerin bir araya gelerek ortak amaçlar doğrultusunda işbirliği yapmak veya güçlerini birleştirmek amacıyla oluşturdukları yapıları ifade etmektedir.
1. Federasyon: Federasyon, benzer veya ilişkili derneklerin bir araya gelerek ortak amaçlarını daha etkili bir şekilde gerçekleştirmek için oluşturdukları bir yapıdır. Federasyonlar, bağımsız aynı amaçla kurulan 15 derneğin bir çatı altında birleşerek ortak projeler yürütmelerine, kaynakları paylaşmalarına ve ortak politikalar geliştirmelerine olanak sağlar. Her dernek, kendi özgünlüğünü ve bağımsızlığını korurken, federasyonun belirlediği hedeflere uygun olarak çalışır. Federasyonlar, genellikle belirli bir sektör veya konu etrafında bir araya gelen dernekler tarafından oluşturulur.
2. Konfederasyon: Konfederasyon, farklı federasyonlardan veya bağımsız derneklerden oluşan bir üst düzey yapıdır. Konfederasyonlar, federasyonların bir araya gelerek daha geniş bir ölçekte işbirliği yapmalarını ve güçlerini birleştirmelerini sağlar. Konfederasyonlar, derneklerin ortak çıkarlarını temsil etme, ortak politikalar oluşturma ve toplumsal etkilerini artırma amacı güder. Konfederasyonlar, genellikle belirli bir sektör veya konuyla ilgili derneklerin birliğini sağlamak için oluşturulur.Federasyon ve konfederasyonlar, derneklerin güçlerini birleştirerek daha etkili bir şekilde faaliyet göstermelerini, ortak projeler gerçekleştirmelerini ve seslerini daha güçlü bir şekilde duyurmalarını sağlar. Bu yapılar, dernekler arasında işbirliğini artırır ve ortak hedeflere ulaşmak için koordinasyon sağlar.
Derneklerin sona ermesi
1. Süre Dolması: Derneğin kuruluşunda belirtilen süre sona erdiğinde dernek otomatik olarak sona erer. Dernek tüzüğünde belirtilen süre dolunca, derneğin faaliyetleri sona erer ve dernek kapanır.
2. Amaçlarının Gerçekleşmesi: Dernek, kuruluş amacını tamamladığında veya hedeflerine ulaştığında sona erme kararı alabilir. Dernek, amacına yönelik projeleri tamamladığında veya hedeflerini gerçekleştirdiğinde, üyelerin çoğunluğunun kararıyla sona erdirilebilir.
3. Üye Kararı: Dernek üyeleri, çeşitli nedenlerle derneğin sona ermesi kararı alabilir. Üyelerin çoğunluğunun oy birliğiyle veya belirli bir çoğunlukla alacakları karar ile dernek sona erdirilebilir.
4. Yasal İhlal veya Mahkeme Kararı: Dernek, yasalara uymadığı veya yasal düzenlemelere aykırı faaliyet gösterdiği tespit edildiğinde, mahkeme kararıyla sona erdirilebilir. Yasal ihlallerin tespit edilmesi durumunda, mahkeme derneğin faaliyetlerini durdurabilir veya sona erdirebilir.
5. Mali Sorunlar: Dernek, mali zorluklarla karşılaştığında veya borçlarını ödeyemediğinde sona erme kararı alabilir. Derneğin mali durumu düzeltilmez veya borçlar ödenmezse, dernek kapatılabilir. Derneklerin sona ermesi durumunda, dernek tüzüğünde belirtilen yöntemlere uygun olarak varlıklarının tasfiye edilmesi gerekmektedir. Varlıkların tasfiyesi, derneğin mal varlığının ne şekilde kullanılacağını belirlemek için gerçekleştirilir. Tasfiye süreci, dernek tüzüğünde belirtilen kurallara ve yasal düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirilir.
Dernekelerin tasfiyesi
Derneklerin tasfiye süreci, dernek tüzüğünde belirtilen kurallara ve yasal düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirilir. İşte derneklerin tasfiyesi için izlenmesi gereken genel adımlar:
1. Tasfiye Kurulu Oluşturma: Dernek tüzüğünde belirtilen şekilde, derneğin tasfiye işlemlerini yürütmek üzere bir tasfiye kurulu oluşturulur. Tasfiye kurulu, en az üç kişiden oluşur ve dernek üyeleri tarafından seçilir.
2. Mal Varlığının Tespiti: Tasfiye kurulu, derneğin mal varlığını tespit eder. Bu, derneğin banka hesapları, mülkiyeti olan gayrimenkuller, taşınır mallar, araçlar ve diğer varlıkların envanterinin çıkarılmasını içerir.
3. Borçların Ödenmesi: Dernek, tasfiye sürecinde olan borçlarını ödemekle yükümlüdür. Borçlar, derneğin varlıklarından karşılanır. Eğer varlıklar borçları karşılamaya yetmiyorsa, dernek üyeleri bireysel olarak sorumlu olabilir.
4. Mal Varlığının Dağıtımı: Tasfiye kurulu, derneğin mal varlığını nasıl dağıtacağına karar verir. Dernek tüzüğünde bu konuda belirtilmişse, tüzük hükümleri doğrultusunda dağıtım yapılır. Aksi takdirde, tasfiye kurulu, mal varlığını benzer amaçlara hizmet eden bir başka derneğe veya kamu kurumuna bağışlayabilir.
5. İlan ve Kayıt İşlemleri: Tasfiye süreci tamamlandıktan sonra, derneğin tasfiye edildiği resmi olarak ilan edilir. İlan, dernek tüzüğünde belirtilen şekilde yapılır ve ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilir. Ayrıca, dernek kaydı ilgili kurumlardan silinir.Tasfiye süreci boyunca, dernek yönetimi ve tasfiye kurulu ilgili yasal düzenlemelere ve dernek tüzüğüne uygun olarak hareket etmelidir. Bu süreçte, dernek üyeleri ve ilgili kurumlarla iletişim kurarak gereken bildirimlerin yapılması önemlidir.
